Geschreven door: Renate Baidjoe-Fioole Wijkverpleegkundige/Zorgmanager bij UmbraZorg

“Alles wat je aandacht geeft groeit” is een krachtig principe dat niet alleen van toepassing is op persoonlijke ontwikkeling en relaties, maar ook diepgeworteld is in de manier waarop we zorg verlenen. Het roept een belangrijke vraag op: richten we onze aandacht in de zorgsector vooral op de ziekte zelf, of zien we de hele mens achter de diagnose?

In de gezondheidszorg is het gemakkelijk om verstrikt te raken in de technische details van ziektebeelden en behandelingen. Artsen en zorgverleners worden getraind om ziektes te identificeren en te behandelen, wat ongetwijfeld essentieel is. Maar soms kunnen we zo gefocust raken op de ziekte dat we vergeten dat er een persoon is die onze aandacht en zorg nodig heeft, iemand met gevoelens, gedachten, en een leven buiten de ziekte.

Echte aandacht geven betekent luisteren naar de cliënt, mantelzorger of naasten, hun verhalen horen, hun angsten en hoop begrijpen. Het betekent ook kijken naar wat iemand nog wel kan en niet alleen naar wat niet meer mogelijk is. Deze benadering, waarin de hele mens wordt gezien, wordt ook wel holistische zorg genoemd. Het gaat erom de fysieke, emotionele, sociale en spirituele behoeften van de cliënt te erkennen en te ondersteunen.

Maar hoe past dit binnen de kaders die de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) met de clientprofielen heeft opgesteld? Deze profielen zijn ontworpen om de zorg beter te organiseren en te financieren, door duidelijk te omschrijven wat voor soort zorg iemand nodig heeft. Aan de ene kant bieden ze structuur en duidelijkheid, maar aan de andere kant kunnen ze de ruimte voor persoonlijke aandacht en een holistische benadering beperken als we niet oppassen.

Een van de kernpunten is de balans tussen standaardisatie en individualisatie. De neiging om zorgbehoeften te standaardiseren kan ertoe leiden dat de unieke situatie van elke cliënt, inclusief persoonlijke voorkeuren, levensverhaal en sociale omgeving, niet de aandacht krijgt die het verdient. Dit kan de flexibiliteit van zorgverleners beperken om adequaat te reageren op de veranderende of specifieke behoeften van cliënten, waardoor maatwerk in de zorgverlening een uitdaging wordt.

Daarnaast spelen financiële beperkingen een rol. De koppeling van financiering aan specifieke clientprofielen kan zorgverleners beperken in hun mogelijkheden om buiten de vastgestelde kaders te treden, zelfs als dit in het beste belang van de cliënt zou zijn. Dit kan innovatie en flexibiliteit in de zorg belemmeren.

Een andere belangrijke overweging is de focus van de profielen. Vaak ligt de nadruk op medische of fysieke aandoeningen, waardoor de emotionele, sociale en spirituele behoeften van cliënten minder aandacht kunnen krijgen. Dit staat haaks op een holistische benadering, die streeft naar het ondersteunen van alle aspecten van het mens-zijn.

Bovendien kan de vereiste administratieve inspanning om binnen de kaders van de clientprofielen te werken, belastend zijn voor zorgverleners. Het voldoen aan deze vereisten kan ten koste gaan van de tijd en energie die anders aan directe patiëntenzorg besteed zou kunnen worden.

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is het essentieel dat er binnen de zorgsector een dialoog op gang komt over mogelijke aanpassingen in de clientprofielen en de financieringsmodellen. Het doel is om meer ruimte te creëren voor een zorgbenadering die zowel gepersonaliseerd als holistisch is. Dit zou kunnen inhouden dat er flexibelere profielen worden geïntroduceerd, dat de financieringsmogelijkheden worden verruimd voor zorg die buiten de standaardprofielen valt, en dat de administratieve last voor zorgverleners wordt verminderd. Uiteindelijk streven we naar een zorgsysteem dat werkelijk gericht is op het welzijn van de hele mens, waarbij de uitdagingen van de huidige structuur worden omgezet in kansen voor verbetering en innovatie in de zorgverlening.

In conclusie, “alles wat je aandacht geeft groeit” is een principe dat ons herinnert aan het belang van het zien en ondersteunen van de hele mens in de zorg. Ondanks de beperkingen die de clientprofielen van de NZa met zich mee kunnen brengen, is het essentieel dat we manieren vinden om binnen deze kaders toch holistische zorg te verlenen. Door echte aandacht te geven aan de cliënt, mantelzorger of naasten, kunnen we niet alleen de kwaliteit van zorg verbeteren, maar ook de kwaliteit van leven voor diegenen die we zorg bieden.